czwartek, 29 grudnia 2016 r., godz. 09:37  |  

Historia budżetów obywatelskich (partycypacyjnych) sięga swoimi korzeniami lat '80. Pierwszy raz narzędzie takie zostało zastosowane w mieście Porto Alegre (Brazylia). Obecnie taka forma partycypacji stosowana jest w wielu krajach na całym świecie. Choć tematyka budżetów obywatelskich została wielokrotnie opisana przez naukowców, nie istnieje jeden powszechnie obowiązujący model budżetu partycypacyjnego. Wszystko zależy od tego, w jakim celu się go wprowadza i jakim celom ma służyć.

Aby proces tworzenia budżetu miasta można było uznać za partycypacyjny musi spełniać następujące warunki:

• zawierać element dyskusji nad sprawami finansowymi i budżetowymi miasta, podczas której uczestnicy decydują o tym jak wykorzystać ograniczone środki budżetowe
• powinien być organizowany co najmniej na poziomie dzielnicy jednak najlepiej aby dotyczył poziomu całego miasta
• powinien być ciągłym procesem. pojedyncze zebrania lub referenda nad sprawami finansów miasta to nie to samo co budżet obywatelski
• powinien być realizowany w oparciu o wiele mechanizmów partycypacyjnych - nie wystarczy aby rada gminy lub komisja budżetowa była otwarta na publiczną debatę, konieczne jest stworzenie dodatkowych mechanizmów włączania mieszkańców do dyskusji nad sprawami finansowymi
• posiadać mechanizm ewaluacji i oceny rezultatów procesu partycypacji

Czy to możliwe, by mieszkańcy sami decydowali o wydatkach z budżetu miasta? Taki model sprawdził się już w wielu miastach i miasteczkach, a także w gminach. Pionierem wśród miast w Polsce jest Sopot. W 2011 roku jego mieszkańcy zadecydowali, na co wydać 5 mln zł, czyli ponad 1% wydatków z budżetu miasta.

Aby wprowadzić budżet obywatelski w polskim mieście lub gminie wiejskiej nie potrzeba nowego prawa. Wystarczy jedynie dobra wola prezydenta miasta (wójta lub burmistrza) i rady gminy. Od strony formalnej wygląda to tak, że przeprowadzane są konsultacje w sprawie wydatków z budżetu miasta, z jedną, istotną różnicą w stosunku do zwykłych konsultacji ‒ prezydent i rada gminy deklarują, że projekty wybrane przez mieszkańców zostaną zrealizowane. Wszystko opiera się zatem nie na regulacjach ustawowych, lecz na wzajemnym zaufaniu.

W ramach budżetu obywatelskiego mieszkańcy mogą nie tylko wybierać najlepsze projekty, ale także zgłaszać ich propozycje. Takie propozycje wypracowuje się na spotkaniach mieszkańców na przestrzeni nawet kilku miesięcy, a pod koniec roku poddaje się je pod głosowanie. Dlaczego jednak mieszkańcy w ogóle mieliby decydować o wydatkach z budżetu miasta czy gminy wiejskiej? Odpowiedź jest prosta ‒ dlatego, że to ich własne pieniądze.

W Brodnicy dość późno zostaje wprowadzony taki model budżetu. Miasto znajdzie się w gronie samorządów, które inwestycje oddają w ręce mieszkańców. Pierwsze projekty będą głosowane w roku 2017, a realizowane w 2018 roku. Na budżet obywatelski corocznie będzie planowane 600 tys. złotych z uwzględnieniem procentowej zmiany dochodów w uzyskiwanym podatku od nieruchomości. Projekty inwestycyjne będą mogły dotyczyć każdej dziedziny życia mieszkańców.

Od 16 stycznia do 15 lutego będzie składanie projektów przez mieszkańców. Do 30 kwietnia projekty będą weryfikowane przez urzędników. Prezentacja zakwalifikowanych projektów i głosowanie rozpocznie się w maju, a do 30 czerwca 2017 roku nastąpi ogłoszenie wyników głosowania.

Spotkanie informacyjne dotyczące budżetu obywatelskiego miasta Brodnicy, odbędzie się 4 stycznia 2017 roku o godz. 17:00 w Brodnickim Domu Kultury.

Regulamin budżetu dostępny tutaj