wtorek, 19 października 2021 r., godz. 07:05  |  

Uroczystość rozpoczęła się od wprowadzenia sztandarów i odśpiewania hymnu państwowego oraz wciągnięcia flagi na maszt. Następnie przedstawiono rys historyczny, a także odczytano apel poległych, będący świadectwem heroizmu i odwagi ofiar tamtych wydarzeń.

Następnie hołd bohaterom poległym i umęczonym w Buku Pomorskim oddali: delegacja Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych koło w Jabłonowie Pomorskim, burmistrz Przemysław Górski, przewodniczący Rady Miejskiej Jabłonowa Pomorskiego Zbigniew Mikulicz wraz z radnymi, prezes Stowarzyszenia Razem dla Miasta i Gminy Jabłonowo Pomorskie Marcin Olszewski, przewodnicząca Stowarzyszenia Do Korzeni Ewa Rzepka, delegacja Klubów Seniora, delegacja instytucji kultury, delegacja Szkoły Podstawowej w Płowężu, delegacja Przedszkola Samorządowego w Jabłonowie Pomorskim.

Uroczystość pod Pomnikiem Poległych i Umęczonych w Buku Pomorskim dopełnił koncert Alicji Tomaszewskiej, animatora kultury z Centrum Kultury i Sportu w Jabłonowie Pomorskim.

Była to też okazja, aby uhonorować Ewę Rzepkę i Marcina Olszewskiego za trud włożony w upowszechnianie historii wśród społeczności lokalnej, a także udział w rekonstrukcji miejsc pamięci na terenie miasta i gminy Jabłonowo Pomorskie.

Pomnik Poległych i Umęczonych w Buku Pomorskim jest namacalnym świadectwem zbrodni dokonanej przez hitlerowców, w tym miejscowych Niemców (Selbstschutz) oraz przyjezdne oddziały gestapo. Jak podaje Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce w tym miejscu w okopach pozostawionych we wrześniu 1939 roku przez wojsko polskie na przestrzeni lat 1939-1944 hitlerowcy zakopali około 40 ofiar. Cześć z nich została pozbawiona życia wcześniej w różnych miejscach, w tym w areszcie w Jabłonowie Pomorskim.

Część zwłok pod osłoną nocy przywieziono z nieznanego kierunku. W chwili obecnej wiemy, że na pewno w tym masowym miejscu zbrodni pochowano 11 osób rozstrzelanych w dniach 6-12 września 1939 roku w areszcie w Jabłonowie Pomorskim. Wszyscy przed śmiercią zostali poddani okrutnym torturom, a ich ciała były zmasakrowane. W lipcu 1944 roku hitlerowcy zacierając ślady zbrodni odkopali ciała i wywieźli w nieznanym kierunku. Jak przypuszczają historycy zwłoki zostały spalone, a szczątki zakopane przez zbrodniarzy w niezidentyfikowanym dotąd miejscu.

Wśród ofiar znaleźli się: Bogacki (ojciec), Marian Bogacki (syn) – Lembarg, Franciszka Górska – Bukowiec, Antoni Kiełpikowski – Buk Pomorski, Franciszek Kochalski, Władysław Raczyński – Jabłonowo Pomorskie, Franciszek Sarosiek, Karol Sarosiek (ojciec) - Kamień, Jan Wierzbowski (ojciec), Edward Wierzbowski (syn) – Płowęż oraz 6 osób niezidentyfikowanych.

Pomysłodawcą renowacji projektu jest Marcin Olszewski, realizatorem projektu jest Stowarzyszenie Razem dla Miasta i Gminy Jabłonowo Pomorskie przy wsparciu Miasta i Gminy Jabłonowo Pomorskie i Centrum Kultury i Sportu w Jabłonowie Pomorskim. Projekt zrealizowano ze środków Fundacji ORLEN z Programu Czuwamy! Pamiętamy!

---

---